In juni/juli 2019 maak ik een reis naar de Indigirka delta in het noorden van Siberië, Rusland. Het doel is om Arctische vogels in deze uithoek van de wereld te fotograferen, met als hoofddoel Ross' meeuwen in broedkleed...

Mijn schoonzuster informeert naar het doel van de reis. ‘Ross’ meeuw in zomerkleed.’ is mijn antwoord. ‘Hebben ze dan een bikini aan?’ Ja, zoiets ja. Welkom in mijn Ruslandjaar!

Deze reis is georganiseerd door Machiel Valkenburg van Rubythroat birding tours en staat onder leiding van Sasha (Alexandr Povarintsev) en de lokale gids Sergei Sleptsov. De deelnemers zijn: Frank Dröge, Jan van Holten, de Belg Antoine Vervaeke, de in onze vogelwereld bekende Spanjaard Josep Del Hoyo (uitgever Handbook Birds of the World) en ikzelf.

Frank en Jan ken ik al, we wonen in dezelfde regio en komen elkaar geregeld in het veld tegen. Met Jan heb ik al eens een reis naar Barrow in Alaska gemaakt. Met Sasha ben ik in februari dit jaar met succes op jacht geweest naar de Baikal goudvink in winters Irkoetsk.

Zondag 16 juni en maandag 17 juni
Vertrek vanaf Schiphol. Bij het verlaten van Rotterdam krijgen we via Sasha een update van Sergei: er zijn Ross’ meeuwen en Siberische kraanvogels, (nog) geen muskieten en het is niet koud. Kijk, dat zijn goede berichten. De reis naar Jakoetsk verloopt goed op één detail na: onze koffers arriveren niet in Jakoetsk. Hebben wij weer!

Op de luchthaven van Jakoetsk vullen we in een klein kantoortje een nazendformulier in en hopelijk is onze bagage er met het vliegtuig van morgen. We zijn vermoeid en na een lunch en wat boodschappen, doen we een tukkie. In Siberië is het deze zomer uitzonderlijk warm. Bloody hot! Ik ben dan ook te warm gekleed. Dat maakt het gemis aan onze bagage extra pijnlijk.

Na onze siësta en een heerlijke avondmaaltijd gaan we nog even op pad. In een meertje in de stad broeden witvleugelsterns en bij een rietveldje fotograferen we een Siberische sprinkhaanzanger.

Dinsdag 18 juni
De wekker gaat om 3.30u. Ruim voor die tijd ben ik al wakker. Is het door het tijdsverschil, of omdat ik baal van onze ontbrekende koffers? Het zal de combinatie zijn.

We maken een mooie trip in de Jakoetsk-regio en zien een roodkeelnachtegaal, maskergors, blauwstaart, oosterse tortel en boskoekoek. Ik geniet van een baltsende watersnip, pas mijn tweede waarneming ooit van dit gebeuren. Er zullen nog vele baltsende watersnippen volgen deze trip. De gids wijst ons op een zingende geelbrauwgors, maar de vogel wil niet op de foto. Ook een Naumanns lijster blijft schuw.

Later fotograferen we nog een prachtige Noordse boszanger en een goed meewerkende wilgengors. Die laatste is een echte droomsoort, dat begrijp je. Na een lunch en een siësta arriveren onze koffers. Wat een opluchting! De avondsessie levert goede foto’s op van maskergors.



     

Woensdag 19 juni
Ontbijt om 3u, dat is best vroeg als je de avond ervoor om 23u bent gaan slapen. De dag begint met een Siberische boompieper. Een geelbrauwgors laat zich horen en zien, maar het komt wederom niet tot een foto.

Wel fotografeer ik een oostelijke visdief op een paal en een groenpootruiter op een hek. De muggen zijn hier killing. Ik loop de gehele dag met een imkermasker op om me te beschermen. We verplaatsen ons hier per auto met twee chauffeurs (Ruslan Kirillin en Eugene Shemyakin) die ook vogelaars zijn. Dat is erg handig.

Na de ochtendsessie zijn ook onze andere deelnemers aan de reis (Antoine Vervaeke en Josep Del Hoyo) gearriveerd. Tijdens de lunch maken we kennis met elkaar. De avondsessie levert de perfecte plaat op van de Siberische sprinkhaanzanger.

Donderdag 20 juni
Vandaag gaan Frank en ik met onze chauffeur in de ochtend op pad voor witkopgors. En met succes. We horen een stekelstaartsnip. Frank heeft zijn zinnen gezet op kleine sprinkhaanzanger. De kansen zouden nihil zijn, toch zoeken we in wat interessante gebiedjes. Laten we nou toch tegen een kleine sprinkhaanzanger aan blunderen! Is het ook nog eens een vogel die graag op de foto wil en goed meewerkt. Hebben wij weer ;-).

     





     

In de middag herlaad ik mijn batterijen in het hotel en doen we een siësta. De avondsessie besteden we aan een adult mannetje blauwstaart. Mieters, wat is die vogel mooi om te zien in het echt! Inmiddels zit ik aan minimaal 50 muggenbeten per hand. ‘Opgevreten worden door muggen’ wordt hier werkelijkheid: ze prikken door kleding en handschoenen heen.

Vrijdag 21 juni
We starten bij ons hotel met het fotograferen van dwergmeeuwen. Hopelijk een mooie vingeroefening voor de aankomende Ross’ meeuwen? Na het ontbijt vertrekken we naar het vliegveld voor onze vlucht naar Chokurdakh, 1200 km naar het noorden. Na een voortreffelijke vlucht in een stokoud toestel komen we daar save aan.

     

     

Geland in dit noordelijke dorpje moet je zelf je koffer uit het vliegtuig tillen en op het transportkarretje zetten. Na toestemming van twee verschillende instanties (politie en nog iets, nature reserve of zo) mogen we de toendra op en vertrekken we met twee speedboten naar de Indigirka delta (hemelsbreed ongeveer 20 km). Dat kost ons ruim twee uur.

Aangekomen worden we welkom geheten door Sergei Sleptsov en zijn assistent Youri. We pakken onze tassen uit, eten een hapje en vertrekken direct naar de Ross’ meeuwen.

Dat is anderhalf uur lopen door zwaar terrein (3,5 km). Aangekomen op de ‘place to be’ kan de gids de Ross’ meeuwen niet vinden. Wel ziet hij een poolvos. Zijn ze gepredeerd? Het zal toch niet? De stemming daalt tot ver onder het nulpunt, maar alles komt goed. Sergei vindt drie paartjes van deze magische meeuw, die ongeveer 100 meter van elkaar gesitueerd zijn. Ze laten zich fantastisch fotograferen. Dat nekbandje! My dream has come true! Het is uren later als we 4.15u stoppen en we vermoeid teruglopen naar ons basecamp.



     

     

     

Zaterdag 22 juni
Het basecamp bestaat uit een klein houten huisje en drie tenten. Ik slaap met Frank in een tent. Kakken doe je hier in een gat in de grond; niet echt mijn ding. Te meer daar je tijdens het toiletteren overvallen wordt door de plaatselijke muggen. Omdat het 24 uur per dag licht is, slaap ik hier met een gezichtsmasker. We fotograferen ‘s nachts en slapen overdag omdat gedurende de nacht het licht mooi zacht is.

     

Na een heerlijk ontbijt (pasta) slapen we weer verder en ‘s avonds gaan Frank en ik de Ross’ meeuwen bezoeken. De overgebleven drie paar zijn een restant van minimaal 15 broedparen van dit jaar. De rest is de afgelopen tijd gepredeerd door poolvossen.

Het is hier een extreme warme en droge zomer, dat zorgt ervoor dat de nesten van de meeuwen droogvallen en makkelijk te bereiken zijn voor rovers. Het fotograferen gaat top. Wat een droom om dit mee te maken. We tellen maximaal 8 Ross’ meeuwen. 4.30u (eigenlijk al zondag dus) zijn we terug in ons basecamp.

     



     

Zondag 23 juni
Het is nog steeds droog, zonnig en niet koud. Overdag doen we rustig aan en ‘s avonds fotograferen we een bergheggenmus. Tot goede foto’s komt het niet. Wel werkt een fitis goed mee (oostelijke ondersoort).

Iets na middernacht vertrekken we naar een hut voor geelsnavelduikers. Onderweg zien we in de verte muskusossen en overal hoor je barmsijzen. Diegene die ik kan bekijken determineer ik als (gesleten) witstuiten. Na wederom een mislukte poging om bergheggenmus te fotograferen komen we om 4u aan in de hut (4,5 km lopen). Wat is lopen op de toendra toch zwaar: ‘a hell of a job’. Je zakt steeds weg, duizenden muggen, het is bloedheet, een zware rugzak op je rug, een statief in je ene hand en camera met telelens in de andere. Vandaag is het zelfs 28 graden! En dat met een jas die ik deze winter ook in Irkoetsk droeg bij -34 graden. Die laat ik morgen in mijn tent.

We genieten van het geluid van de geelsnavelduikers. Het nest is 200 meter verder gesitueerd. De vogels blijven op afstand (40 meter of zo), toch is het een hele belevenis hier te zijn en de geelsnavels te zien en te horen. Mijn reisgenoten hebben later deze week meer geluk met de geelsnavels.

Maandag 24 juni
Om 8u zijn we terug in het basecamp. Ik slaap in de ochtend maar twee uurtjes, het is te heet in de tent. In de avond vertrekken we naar de Ross’ meeuwen. Eén koppel heeft een eerste kuiken en de jongen verlaten het nest al op de tweede dag. Dat betekent dat de ouders dan niet meer op het nest zitten en fotograferen lastiger wordt. De ouders zijn dan alleen nog overdag te zien tijdens voerbeurten. We moeten het er nu nog even van nemen. De Ross’ meeuwen schijnen vooral op insecten te jagen.

De sfeer in de groep is gezellig en vriendelijk. Iedereen is behulpzaam. Gespreksonderwerpen zijn: vogels, fotograferen, klimaatveranderingen, nog meer vogels, de toekomst van de aardbol, wat er wel of niet na dit leven is en daarnaast nog heel veel onzin.

Youri, de vrolijke assistent van Sergei, is een ‘local’ uit Chokurdakh en spreekt zo’n beetje drie woorden Engels. Toch probeert hij steeds een praatje te maken en dat lukt warempel nog ook. Hij is goed op de hoogte van de lokale vogels, maar ook wat er speelt in Europa, zoals de Brexit, het referendum van Catalonië, etc. Hij is onze kok en hij kookt voortreffelijk. Via de satelliettelefoon van Antoine stuur ik een teken van leven naar het thuisfront.

Vandaag is het echt heel heet. Ik denk zelfs 30 graden. Om 20u vertrekken Frank en ik naar de Ross’ meeuwen. Jan sluit later aan. Alle drie de paren hebben nu jongen. We maken prachtige opnames en ik maak zelfs wat tegenlichtopnames. Als alle Ross’ meeuwen de lucht in gaan, blijkt er een Siberische kraanvogel over te vliegen! Wat een klapper! Gelukkig is het tijdens de terugweg naar het basecamp wat koeler.

     

Dinsdag 25 juni
Ik heb mijn telefoon in een vakje wat hoger in de tent gelegd en wat blijkt, ik heb even connectie gehad. Wat leuk, zo kan ik de berichtjes die naar mij zijn verstuurd lezen. Er is hier geen stroom, dus moet je voldoende batterijen meenemen. Voor mijn camera heb ik 21 batterijen meegenomen, inclusief een powerbank (Hyper Juice). Voor mijn telefoon heb ik 11 batterijen meegenomen. Dat moet voldoende zijn. Jezelf wassen kan in de rivier, of zoals ik doe, met voorverpakte vochtige washandjes. Het water dat we drinken is gekookt rivierwater.

Om 20u vertrekken Youri, Frank en ik naar een koppel middelste jagers en een koppel kleinste jagers (3,6 toendra km, enkele reis). De middelste jagers blijken kleine jagers te zijn. Dat is jammer voor Frank, die zich erg verheugd had op middelste jagers. De kleinste jagers zijn mijn bonus, die had ik nog niet top. Nu wel. Naast het nest van de kleinste jager broedt een dame ijseend. We stoppen vroeg en 2.30u liggen we weer in onze slaapzakken. De jager-foto’s zoek ik morgen wel uit.

     

Woensdag 26 juni
Zoals gezegd, de weersomstandigheden zijn uitzonderlijk. De warmste zomer sinds 30 jaar. Overdag vandaag het gebruikelijke slapen, theedrinken, slap ouwehoeren, foto’s uitzoeken en de warmte trotseren. Om de warmte wat te ontsnappen gaan we zwemmen in de rivier. Wow, zwemmen in het noorden van Siberië, I did it! Het is vandaag niet mijn beurt om in de geelsnavelduikerhut te zitten, dus ik heb vrijaf. In het begin van de middag plaats ik mijn schuilhutje bij het paartje roodkeelpiepers naast ons basecamp. Wellicht kan ik die morgenochtend fotograferen. Eerst ga ik naar de ruigpootbuizerd die 2 km verderop op een berg broedt. Aangekomen bij het nest blijft de ruigpootbuizerd mooi boven je hangen. Bovenop de berg heb ik dataconnectie en bel ik mijn vriendin. It’s nice to hear her voice again!



     

Donderdag 27 juni
Ik zit vanochtend met mijn schuiltentje bij een roodkeelpieper, maar het levert weinig op. Een gele kwikstaart (oostelijke ondersoort) werkt wel mee. Vannacht gaan Sasha, Frank en ik weer naar de geelsnavelduikerhut, dus overdag doen we het rustig aan. Bij ons basecamp broedt een moerassneeuwhoen, daar trek ik dan wat foto’s van.

Vrijdag 28 juni
Vertrek om 1u naar de geelsnavelduikers. Het is ruim anderhalf uur lopen door zwaar terrein (4,5 km). Gelukkig is het wat afgekoeld. Tijdens het over de toendra lopen kijk je continue naar de grond om te bepalen waar je je voeten neerzet, dat maakt het extra zwaar. Aangekomen in de hut is het nog wel even zonnig, maar het wordt snel bewolkt en mistig. Bovendien heeft de geelsnavelduiker zijn interesse voor de hut en het geluid dat uit het hutje komt verloren. We wandelen daarom weer naar ons basecamp.

     

Ik fotografeer daar nogmaals de broedende moerassneeuwhoen. Tijdens het fotograferen vraag ik naar haar welstand. Ze kijkt me verrassend vriendelijk aan, maar antwoordt niet. Deelnemer Antoine vertrekt vandaag. Zaken noodzaken hem eerder huiswaarts te keren. Heeft hij weer. In de avond verbeter ik mijn oostelijke gele kwikstaart en fotograaf ik parelduikers.

Zaterdag 29 juni
Vanochtend fotografeer ik voor het eerst naar tevredenheid een witstuitbarmsijs. Later publiceer ik een blog over de barmsijzen van de Indigirka delta. Vandaag heb ik wat maagproblemen, dus doe ik het rustig aan. ‘s Avonds besteed ik nog wat tijd aan de barmsijzen, maar het is al snel zwaarbewolkt dus stop ik.

Zondag 30 juni
Buiten is het 3 graden, ik heb zelfs met mijn sokken geslapen. De wind maakt het koud. Het goede nieuws is dat we verlost zijn van de muggen. Mijn maagproblemen houden nog een dagje aan. Ik blijf vandaag bij ‘mijn’ barmsijzen en tref ook grote barmsijzen. Het houten huisje van ons basecamp is omgedoopt tot Youri’s restaurant. Met weinig middelen weet hij altijd weer wat lekkers op tafel te brengen, meestal met zelf gevangen vis. Youri’s restaurant is onze hangplek als we niet fotograferen of slapen.

Maandag 1 juli
De nacht is koud (minder dan 5 graden). Twee paar sokken kunnen mijn voeten niet warm krijgen. Verlost van mijn maagproblemen gaan we in de middag per boot terug naar Chokurdakh. Dat is niet eenvoudig, omdat door het warme weer de waterstand erg laag is geworden. Eerst moeten we met alle koffers door een dikke laag modder waden en als we in de boot zitten, loopt de boot meerdere malen vast. Na een lange vaartocht komen we aan in Chokurdakh. Daar slapen we in een leegstaand huis, zonder al te veel luxe, maar wel met een toilet en stromend koud water.

     

Dinsdag 2 juli
Na het ontbijt vogelen we in Chokurdakh. Er zijn hier 2.000 inwoners. In de Sovjettijd woonden hier ruim 5.000 zielen. Het dorp oogt troosteloos, met grauwe huizen en ongelofelijk veel afval en zooi op straat. Je kunt hier eigenlijk niet alleen over straat, omdat je geregeld wordt aangesproken door dronkaards. We zien ‘in town’ verschillende bruine lijsters, oosterse huiszwaluwen, witstuitbarmsijzen, grauwe franjepoten, etc.

We worden tijdens onze vogeltrip gebeld door de politie dat we ons paspoort moeten komen laten zien op het politiebureau. Daar aangekomen blijkt alles oké te zijn. ‘s Middags gaan we weer op pad, nu buiten het dorp. Het resultaat is een bosruiter en een mooi mannetje Pallas rietgors.

Woensdag 3 juli
In de ochtend lopen we een rondje door het dorp en nemen zo afscheid van Chokurdakh. ‘s Middags vliegen we volgens schema naar Jakoetsk. Het blijft bijzonder dat je zelf je bagage in het vliegtuig moet tillen.

Donderdag 4 juli
Vandaag gaan we in de omgeving van Jakoetsk naar een grote kolonie vale oeverzwaluwen. Ze zijn iets bleker, maar verder hoor of zie ik weinig verschil met ‘onze’ oeverzwaluwen. Daarna trakteren we onszelf op een Terek ruiter op een paaltje. Als mooie bonus ook nog eens een bruine klauwier. Mieters! Na de lunch gaan we in het centrum van Jakoetsk nog even naar de kolonie witvleugelsterns.

Vrijdag 5 juli
Tijd om naar huis te gaan! Na een geslaagde reis komen we aan het einde van de middag aan op Schiphol.

Ga door. Doe je best. Nooit opgeven...(fotograaf Ed van der Elsken)

Waarnemingen Jakoetsk
Huismus
Witte kwikstaart
Kokmeeuw
Pacifische gierzwaluw
Zwarte wouw (black eared)
Visdief
Witgatje
Koolmees
Witvleugelstern
Raaf
Veldleeuwerik
Kievit
Poelruiter
Tureluur
Kramsvogel
Siberische sprinkhaanzanger
Torenvalk
Velduil
Grote pieper
Boomvalk
Pestvogel
Oeverloper
Koekoek
Roodkeelnachtegaal
Oosterse tortel
Taigagaai
Grote bonte specht
Maskergors
Roodmus
Watersnip
Boskoekoek (hop-achtig geluid)
Naumanns lijster
Blauwstaart
Matkop
Witkopgors
Geelbrauwgors
Stormmeeuw (opvallend groot)
Noordse boszanger
Bosruiter
Wilgengors
Zwarte kraai
Dwergmeeuw
Goudvink
Draaihals
Terekruiter
Taigavliegenvanger
Keep
Pijlstaart
Bruine kiekendief (oostelijke ondersoort)
Siberische boompieper
Boompieper
Kraanvogel
Barmsijs-spec
Huiszwaluw
Koperwiek
Stekelstaartsnip (gehoord)
Bruine boszanger
Kleine sprinkhaanzanger
Kleine plevier
Vale oeverzwaluw
Bruine klauwier
Wilde eend

Langstaartgrondeekhoorn
Ree

Waarnemingen Chokurdakh
Oosterse huiszwaluw (grotere witte stuit)
Witstuitbarmsijs
Bruine lijster
Witte kwikstaart
Raaf
Grauwe franjepoot
Temmicks strandloper
Wintertaling
Bosruiter
Temmincks strandloper
Pallas rietgors
Kemphaan

Waarnemingen Indigirka delta
Witstuitbarmsijs
Roodkeelduiker
Kleine zwaan
Vega meeuw
Grote burgermeester
Rietgans
Gele kwikstaart
Ross’ meeuw
Grote grijze snip
Watersnip
Gestreepte strandloper
IJsgors
Grauwe franjepoot
Rosse franjepoot
Kemphaan
Noordse stern
Moerassneeuwhoen
Roodkeelpieper
Canadese kraanvogel
Kleine jager
Kleinste jager
Aziatische goudplevier
Parelduiker
Slechtvalk
Geelsnavelduiker
Siberische gestreepte strandloper
Fitis (oostelijke ondersoort)
Blauwborst (roodster)
Dwerggors
Bergheggenmus
Siberische taling
Siberische kraanvogel
Kleinste jager
Ruigpootbuizerd
IJseend
Raaf
Grote barmsijs

Muskusos
Rode muis